ทนายความเอาความลับของลูกความไปเปิดเผยได้หรือไม่

หลายท่านคงเห็นบ่อย ๆ นะครับว่าทนายหลายท่านมักเอาเรื่องส่วนตัวในทางคดีของลูกความมาเปิดเผยไม่ว่าโดยตรงหรือโดยอ้อม ทั้งนี้ เพื่อหวังผลทางการตลาด เพื่อสร้างกระแสให้สื่อมาสัมภาษณ์ หรือเพื่อประโยชน์ส่วนตัวอย่างอื่น

เมืองนอกมีหลักหนึ่งเรียกว่า Attorney-client privilege หรือหลักการรักษาความลับในทางคดีของลูกความที่มาปรึกษา ทนายคนไหนเอาเรื่องทางคดีของลูกความมาเปิดเผยโดยลูกความไม่ยินยอม ไม่ว่าจะด้วยวัตถุประสงค์ใดก็ตาม ทนายคนนั้นอาจถูกดำเนินคดีมรรยาททนายความได้ฐาน breach of attorney-client privilege นอกจากนี้ ยังอาจถูกฟ้องฐานผิดสัญญาได้ด้วยหากสัญญาระบุว่าห้ามเผยความลับในทางคดี ความลับในที่นี้ รวมถึง “การพูดคุยสื่อสารใด ๆ ระหว่างกันซึ่งประสงค์ให้เป็นความลับหรือมีลักษณะเป็นความลับในตัว (confidential communications)” ด้วย

ส่วนเมืองไทย ข้อบังคับสภาทนายความว่าด้วยมรรยาททนายความ พ.ศ. 2529 ข้อ 11 ห้ามทนายฯเปิดเผยความลับของลูกความที่ตนล่วงรู้มาในระหว่างปฏิบัติหน้าที่เป็นทนายความ เว้นแต่จะได้รับความยินยอมจากลูกความหรือโดยอำนาจศาล หากฝ่าฝืน อาจถูกผู้เสียหายหรือทนายด้วยกันร้องให้ดำเนินคดีมรรยาททนายความที่สภาทนายความได้ สภาฯก็จะตั้งคณะกรรมการมรรยาทฯสอบสวน เมื่อสอบเสร็จแล้วเห็นว่าผิดจริงก็มีอำนาจลงโทษทนายได้ 3 สถาน คือ 1) ภาคทัณฑ์ 2) ห้ามกระทำการเป็นทนายความ 3 ปี หรือ 3) “ลบชื่อ” ออกจากทะเบียนทนายความ (ซึ่งถือว่าแรงที่สุด ใช้กรณีทนายฯต้องคำพิพากษาถึงที่สุดให้จำคุกที่ไม่ใช่เรื่องประมาทหรือลหุโทษ)

ในทางปฏิบัติ บางท่านก็อาจผิดหลง เอาเรื่องลูกค้ามาเขียนเผยแพร่จนรู้หมดว่า 'ใคร' มาปรึกษา 'เรื่องอะไร' 'ที่ไหน' 'อย่างไร' หรือเขียนแอบ ๆ แต่ก็รู้ว่าเขียนถึง 'ใคร' โดยลืมว่าข้อเท็จจริงบางอย่างในนั้นเข้าข่ายเป็น 'ความลับ' ของลูกค้าซึ่งตนมีหน้าที่ต้อง 'ปกปิด' ไม่ให้ใครรู้เว้นแต่เขาจะยินยอม

ส่วนตัวแล้ว ผมจะไม่เปิดเผยอะไรที่เป็นเรื่องส่วนตัวหรือเรื่องของลูกค้าในที่สาธารณะเด็ดขาด จะหยิบยกเฉพาะเรื่องที่เป็นประโยชน์ออกมาเขียนให้ความรู้แก่คนทั่วไปเท่านั้นโดยไม่ระบุว่าเป็นเรื่องของใคร ดังนั้น เรื่องประเภทว่าเช็คอินที่ไหน ไปหน่วยราชการใด หรือใส่ชุดครุยแสดงฐานะอะไร จะไม่ปรากฎให้เห็นบนเพจนี้เด็ดขาดครับ เรื่องระหว่างคุณกับผมก็เป็นเรื่องระหว่างคุณกับผมเท่านั้น เป็น “มาตรฐาน” ส่วนตัวที่ผมพยายามรักษามาตลอด

ที่เขียนนี้ไม่ได้เจตนาจะกระทบกระเทียบใคร เพียงแต่ต้องการเสนอแง่มุมความรู้ที่ผมเห็นว่าสังคมยังรู้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น

หวังว่าจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยครับ

ขอบคุณครับ

บทความโดย

พุทธพจน์ นนตรี (ทนายเนส)