เหตุยกฟ้องในคดีล้มละลาย

หากถูกฟ้องคดีล้มละลาย แต่ไม่รู้ว่าจะสู้คดีอย่างไร บทความนี้จะให้ความรู้และช่วยแนะทางสู้คดีให้ทราบเบื้องต้นครับ

1. เงื่อนไขในการฟ้องคดีล้มละลาย

การฟ้องคดีล้มละลายต้องฟ้องตามหลักเกณฑ์ใน พ.ร.บ.ล้มละลาย พ.ศ. 2483 โดยมีเงื่อนไขเบื้องต้นดังนี้

มาตรา 7 ลูกหนี้ที่ถูกฟ้องล้มละลายได้ต้องเป็นลูกหนี้ที่มีหนี้สินล้นพ้นตัว และมีภูมิลำเนาหรือประกอบธุรกิจในราชอาณาจักร 

มาตรา 9 เจ้าหนี้จะฟ้องล้มละลายได้ก็ต่อเมื่อ

ลูกหนี้มีหนี้สินล้นพ้นตัว กล่าวคือ หนี้ของบุคคลธรรมดาไม่น้อยกว่า 1 ล้านบาท หรือหนี้ของนิติบุคคลไม่น้อยกว่า 2 ล้านบาท

หนี้ต้องเป็นหนี้ที่กำหนดจำนวนได้แน่นอนไม่ว่าจะถึงกำหนดชำระแล้วหรือไม่

มาตรา 10 หากเป็นเจ้าหนี้มีประกัน กล่าวคือเป็นเจ้าหนี้ค้ำประกันหรือเจ้าหนี้จำนอง เจ้าหนี้ต้องระบุในฟ้องว่า หากลูกหนี้ถูกพิพากษาให้ล้มละลาย จะยินยอมสละหลักประกัน หรือเมื่อตีราคาหลักประกันแล้ว ยังมีหนี้ขาดอยู่ตามเกณฑ์ขั้นต่ำ

2. ศาลจะพิจารณาอะไรบ้าง

เมื่อครบเงื่อนไขตามข้อ 1. แล้ว  เจ้าหนี้ก็สามารถฟ้องคดีท่านต่อศาลล้มละลายได้ แต่ศาลจะ พิทักษ์ทรัพย์ ของท่านหรือไม่ต้องพิจารณาตามหลักเกณฑ์ดังนี้

มาตรา 14

• หากศาลพิจารณาได้ความจริงตามมาตรา 9 หรือ 10 → ศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด
• หากศาลเห็นว่าลูกหนี้ ไม่สามารถชำระหนี้ได้ → ศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด
  
• หากลูกหนี้ นำสืบได้ว่าอาจชำระหนี้ได้ทั้งหมด → ศาลยกฟ้อง
• หากศาลเห็นว่า มีเหตุอื่นที่ทำให้ลูกหนี้ “ไม่ควรให้ล้มละลาย” → ศาลยกฟ้อง

3. ถ้าถูกฟ้องล้มละลาย จะสู้อย่างไร

หากลูกหนี้ถูกฟ้องล้มละลาย ท่านยังมีช่องทางต่อสู้คดีอยู่โดยอาศัยข้อกฎหมายและแนวคำพิพากษาของศาลฎีกาที่เราเรียบเรียงไว้ดังนี้

ก) แสดงว่าลูกหนี้ยังสามารถชำระหนี้ได้

ลูกหนี้อาจแสดงต่อศาลว่าตนมีทรัพย์สิน (เช่น หุ้น, ที่ดิน, อาคาร) ที่เพียงพอจะขายเพื่อนำมาชำระหนี้ได้ทั้งหมด มีรายได้ประจำเพียงพอที่จะนำมาชำระหนี้ได้ หรือมีธุรกิจที่ยังสร้างรายได้ต่อเนื่องที่สามารถนำมาชำระหนี้ได้

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 6149/2548 ตัดสินว่าจำเลยไม่อยู่ในเกณฑ์ที่จะต้องล้มละลายเนื่องจากภริยาของจำเลยถือหุ้นซึ่งเป็นสินสมรส และส่วนของจำเลยในหุ้นดังกล่าวมีมูลค่าเพียงพอที่จะชำระหนี้ได้บางส่วน และหากรวมกับส่วนของภริยาซึ่งอาจนำมาช่วยเหลือได้ ก็จะสามารถชำระหนี้ได้ครบถ้วน ศาลจึงเห็นว่าจำเลยอาจชำระหนี้ได้ทั้งหมด จึงไม่เข้าข่ายต้องถูกสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด ศาลจึงยกฟ้อง

ข) โต้แย้งว่าหนี้ไม่สมบูรณ์ หรือขาดอายุความ

หนี้ที่เจ้าหนี้นำมาฟ้องไม่สมบูรณ์ เช่น เป็นหนี้ตามสัญญากู้ที่ไม่มีหลักฐานเป็นหนังสือลงลายมือชื่อของผู้กู้ หรือเป็นหนี้ที่ขาดอายุความแล้ว ทำให้เจ้าหนี้หมดสิทธิเรียกร้องตามกฎหมายแล้ว

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 71/2522 ศาลยกฟ้องเพราะได้ความว่า หนี้ขาดอายุความแล้ว แม้จำเลยไม่ได้ยกข้อต่อสู้ว่า หนี้ขาดอายุความแล้ว ศาลก็ยกขึ้นพิจารณาได้เองเพื่อวินิจฉัยว่า ไม่มีเหตุสมควรให้จำเลยล้มละลายและพิพากษายกฟ้องได้ 

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2230/2544  ตัดสินว่าโจทก์ (กรมสรรพากร) ไม่มีสิทธิฟ้องคดีล้มละลายจำเลยในหนี้ภาษีอากรที่ค้างชำระ เนื่องจากระยะเวลาที่เจ้าหนี้มีสิทธิบังคับชำระหนี้ได้หมดไปแล้ว แม้จำเลยจะมีการผ่อนชำระหนี้บางส่วนหรือขอผ่อนชำระหนี้ ก็ไม่ทำให้ระยะเวลาในการบังคับชำระหนี้ขยายออกไป การที่โจทก์หมดสิทธิบังคับชำระหนี้ ทำให้การฟ้องคดีล้มละลายจึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย  

ค) โต้แย้งการปฏิบัติของศาลชั้นต้น

หากศาลชั้นต้นไม่เปิดโอกาสให้นำพยานหลักฐานที่อาจพิสูจน์ได้ว่าลูกหนี้ยังสามารถชำระหนี้ได้มาพิสูจน์ จำเลยซึ่งเป็นลูกหนี้สามารถอุทธรณ์หรือฎีกาได้

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3606/2532 ศาลฎีกากลับคำพิพากษา เพราะศาลชั้นต้นไม่ให้โอกาสจำเลยแสดงหลักฐานทั้งที่จำเลยได้แสดงความจำนงขอนำสืบหลักฐานบางอันดับเพิ่มเติมด้วยการยื่นบัญชีระบุพยานเพิ่มเติมแล้ว 

4. บทสรุป

ลูกหนี้ที่ถูกฟ้องล้มละลายยังมีโอกาสต่อสู้คดีได้อยู่หากสามารถนำสืบว่า ตนเองมีทรัพย์สินหรือรายได้พอที่จะชำระหนี้ได้ครบถ้วน หรือหนี้ไม่สมบูรณ์ ขาดอายุความ หรือมีเหตุอันควรอื่นที่ไม่ควรถูกพิพากษาให้ล้มละลาย 

ดังนั้น หากถูกฟ้องล้มละลาย ควรรีบปรึกษาทนายความเพื่อให้ทนายความช่วยตรวจสอบข้อเท็จจริง ข้อกฎหมาย พยานหลักฐาน และยื่นคำให้การต่อชั้นศาลล้มละลายได้เพื่อรักษาสิทธิประโยชน์ของตนอย่างเต็มที่

สำนักงานของเรายินดีให้คำปรึกษาในคดีล้มละลาย ท่านสามารถติดต่อได้ตามข้อมูลติดต่อด้านล่างสุดของหน้าได้ครับ

ขอบคุณครับ
พุทธพจน์ นนตรี 
ทนายความ

สำนักงานกฎหมายณัฐพจน์ ลีกัล เซอร์วิส ให้บริการว่าความในเขตกรุงเทพและปริมณฑล รวมทั้งให้คำปรึกษาทางกฎหมายแก่ผู้มีอรรถคดี