โพสต์อย่างไรไม่ให้เป็นหมิ่นประมาท: คู่มือสำหรับคนใช้โซเชียล

การโพสต์ข้อความ รูปภาพ หรือคลิปวิดีโอในโลกออนไลน์เป็นเรื่องง่าย แต่ก็เสี่ยงโดนคดีหมิ่นประมาทได้เหมือนกัน หากไม่ระมัดระวังอาจเสียทั้งชื่อเสียง ทรัพย์สิน และถูกดำเนินคดีอาญาได้

1. หมิ่นประมาทคืออะไร

• หมิ่นประมาท คือ การ “ใส่ความ” ใครสักคนต่อบุคคลที่สามจนอาจทำให้ผู้ที่ถูกใส่ความนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง 
  
  
• ข้อความที่เป็นการใส่ความต้องเป็น "ข้อเท็จจริง" และเป็นข้อเท็จจริงที่ทำให้ผู้ถูกพาดพิง "เสื่อมเสียชื่อเสียง" เช่น ข้อความว่า “เป็นเมียน้อยสารวัตร” “บ้ากาม” “กะหรี่” “คุณติดตะรางด้วยเรื่องอะไร” “ขายชาติ” “ก. เป็นหนี้ ข.” “ก. เบี้ยวหนี้ ข.” “ทุจริต” เป็นต้น     
  

2. ลักษณะข้อความที่ไม่เข้าข่ายหมิ่นประมาท

• การหมิ่นประมาทต้องเป็นการเอาข้อเท็จจริงในทางเสื่อมเสียของผู้อื่นไปพูดหรือกล่าวกับบุคคลที่สาม หากเป็นการพูดต่อเจ้าตัวโดยตรงโดยไม่มีบุคคลที่สามอยู่ด้วย ไม่เข้าข่ายเป็นความผิดฐานหมิ่นประมาท
  
  
• หากพูดในลักษณะที่ “ไม่ระบุตัวบุคคล” และคนทั่วไปก็ไม่มีทางที่จะเข้าใจได้เลยว่าหมายถึงใคร ดังนี้ ผู้พาดพิงไม่มีความผิดฐานหมิ่นประมาท เช่น พูดว่า “คนในหมู่บ้าน น. เป็นคอมมิวนิสต์” โดยเจาะจงไม่ได้ว่าหมายถึงใครในหมู่บ้าน น. เป็นต้น
  
  
• "คำด่า" กันธรรมดา ๆ และเป็นเรื่องที่ "เป็นไปไม่ได้" เช่น ด่าว่า “ผีปอบ” “หน้าผีเปรต” “อ้ายครูชาติหมา” “เป็นคนบ้าเหมือนหมาบ้า” “บักคมเป็นตำรวจหมา ๆ บ่รู้จักอีหยัง” “เอาทนายเฮงซวยที่ไหนมา สถุล” “ทนายสกปรก” หรือ “เฮงซวย” เป็นต้น ไม่ใช่คำหมิ่นประมาท แต่เป็นความผิดฐาน “ดูหมิ่นซึ่งหน้า” หรือ "ดูหมิ่นด้วยการโฆษณา" ซึ่งโทษน้อยกว่า 
  
  
• การวิจารณ์หรือแสดงความคิดเห็นโดยสุจริตด้วยวัตถุประสงค์ต่อไปนี้ คือ
  

       1) เพื่อป้องกันส่วนได้เสียของตัวเองโดยชอบธรรม

       2) ติชมด้วยความเป็นธรรมตามความรู้สึกของคนทั่วไป เช่น วิจารณ์การ ทำงานของนายกรัฐมนตรีโดยสุจริต หรือทำหนังสือร้องเรียนผู้บังคับบัญชากล่าวโทษผู้ที่ตนเห็นว่าทุจริตตามข้อมูลที่ตนได้รับมาโดยสุจริต เป็นต้น

       3) แจ้งข่าวด้วยความเป็นธรรม เช่น นักข่าวนำผลของคำพิพากษาในคดีที่สาธารณชนสนใจมาสรุปย่อแล้วรายงานไปตามจริง เป็นต้น

       ไม่ทำให้ผู้วิจารณ์หรือแสดงความเห็นผิดฐานหมิ่นประมาท

4. การเผยแพร่ในพื้นที่สาธารณะมีโทษหนักขึ้น

การโพสต์ข้อความบน Facebook, Instagram, Twitter, TikTok หรือสื่อออนไลน์อื่น ๆ ถือเป็นการเผยแพร่ต่อสาธารณชน

หากข้อความที่โพสต์เข้าข่ายหมิ่นประมาท จะถูกลงโทษตามมาตรา 328 ซึ่งโทษจะหนักขึ้น
 
5. คำแนะนำในการโพสต์

• คิดก่อนโพสต์ - ผู้โพสต์ควรคิดทบทวนก่อนว่า ข้อความที่จะโพสต์นั้นทำให้ใครเสื่อมเสียชื่อเสียงหรือไม่ หากเป็นเรื่องเสื่อมเสียชื่อเสียง ให้คิดต่อไปว่า “เป็นประโยชน์” ที่จะโพสต์หรือไม่ 
  
  
• หลีกเลี่ยงคำที่เป็นการกล่าวร้ายหรือโจมตีบุคคล – เว้นแต่จะเป็นการโพสต์เพื่อวิจารณ์หรือแสดงความคิดเห็นโดยสุจริตตามวิสัยของประชาชนทั่วไปที่จะทำได้
  

6. หากถูกหมิ่นประมาทหรือถูกฟ้องฐานหมิ่นประมาทควรทำอย่างไร

หากเห็นว่าถูกหมิ่นประมาท - ควรปรึกษาทนายความเพื่อให้ประเมินก่อนว่าถ้อยคำที่เห็นว่าหมิ่นประมาทนั้นเข้าข่ายหมิ่นประมาทตามกฎหมายจริงหรือไม่ ถ้าประเมินแล้วว่าเป็นข้อความหมิ่นประมาทและความเสียหายที่ได้รับนั้นรุนแรง ก็ควรให้ทนายความช่วยดำเนินคดีให้เป็นไปตามสิทธิ

หากถูกฟ้องฐานหมิ่นประมาท - ควรตั้งสติและรีบติดต่อทนายความที่รู้จักเพื่อให้เข้ามาช่วยแก้ต่างคดีให้เพราะหากท่านต่อสู้คดีโดยไม่รู้ข้อกฎหมาย ท่านอาจต้องเสียเงินและเสียหายในเชิงคดีได้ในที่สุด

7. สรุป

การโพสต์อย่างรอบคอบและคำนึงถึงสิทธิของผู้อื่นเป็นเรื่องที่แนะนำเพราะจะช่วยลดความเสี่ยงที่จะถูกดำเนินคดีตามกฎหมายได้

แต่หากโพสต์ไปแล้วและมีปัญหาเรื่องหมิ่นประมาทกัน ก็ควรปรึกษาทนายความเพื่อให้ช่วยแนะแนวทางในการดำเนินการต่อไป

หากสนใจปรึกษาทนายความ สามารถติดต่อสำนักงานของเราได้ตามข้อมูลด้านล่างสุดของหน้าครับ

ขอบคุณครับ
พุทธพจน์ นนตรี 
ทนายความ

สำนักงานกฎหมายณัฐพจน์ ลีกัล เซอร์วิส ให้บริการว่าความในเขตกรุงเทพและปริมณฑล รวมทั้งให้คำปรึกษาทางกฎหมายแก่ผู้มีอรรถคดี